Araç kiralama, özgürce seyahat etmek isteyenler için pratik bir çözüm sunar. Ancak kiralanan araçla yapılan trafik ihlalleri, kullanıcıya çeşitli cezalar olarak yansır. Bu cezaların nasıl işlendiğini, sorumluluğun kimde olduğunu ve ödeme sürecinin nasıl ilerlediğini bilmek, sürücüler için son derece önemlidir. Ceza sürecini önceden anlamak, hem beklenmedik masraflardan kaçınmayı hem de daha bilinçli bir kiralama deneyimi yaşamayı sağlar.
Kiralık araçlarda trafik cezaları, tıpkı özel araçlarda olduğu gibi resmi kurumlar tarafından plaka üzerinden kaydedilir. Ancak burada kritik fark, aracın sahibi ile kullanıcı farklı kişiler olduğundan doğar. Araç kiralama şirketleri, yasal olarak aracın sahibidir. Bu nedenle ceza önce şirkete ulaşır, ardından kiracıya yansıtılır.
Kiralama sözleşmeleri, trafik cezalarından kiracının sorumlu olduğunu açıkça belirtir. Bu yüzden hız ihlali, park cezası, kırmızı ışık geçme gibi durumlarda masraflar kiracının sorumluluğuna girer. Kiralama şirketi yalnızca aracı teslim eden kurumdur, ihlali yapan sürücünün yükümlülüklerini üstlenmez.
Türkiye'de trafik cezaları genellikle plaka numarası üzerinden sisteme işlenir. Bu sistemde, ihlal anında aracın plakası kaydedilir ve cezalar araç sahibine tebliğ edilir. Kiralık araçlarda da aynı süreç işler; ceza önce araç kiralama şirketine ulaşır.
Kiralama firmaları, sözleşmedeki bilgiler doğrultusunda cezanın ilgili kiracıya ait olduğunu belgelendirir. Ardından, ceza tutarı kiracının kredi kartına yansıtılır veya ceza resmi makbuz karşılığında kiracıdan tahsil edilir.
Bu süreç, özellikle kısa dönem kiralamalarda sık karşılaşılan bir durumdur. Çünkü kiralama süresi bittikten sonra bile cezalar daha sonra sisteme düşebilir. Bu nedenle kiracılar, aracı iade ettikten haftalar sonra bile ceza masrafıyla karşılaşabilir.
En sık rastlanan trafik cezaları arasında hız ihlalleri, kırmızı ışık geçişleri ve hatalı parklar bulunur. Bu tür cezalar, doğrudan sürücünün sorumluluğundadır.
Hız ihlali: Radar sistemleri aracılığıyla kaydedilir ve ceza plakaya yazılır.
Kırmızı ışık ihlali: Kamera sistemleri tarafından tespit edilir ve yine plaka üzerinden ceza düzenlenir.
Park cezaları: Hem elektronik denetim sistemleri hem de görevli ekipler tarafından uygulanabilir.
Kiralık araçlarda bu cezalar, araç sahibine yani kiralama şirketine ulaşsa da sorumluluk her zaman kiracıya aittir. Şirket, ceza bilgisini kiracıya aktarır ve ödemeyi talep eder.
Ayrıca bazı firmalar, cezaların takibinde işlem bedeli veya hizmet ücreti de yansıtabilir. Bu nedenle sözleşmede yer alan ek masrafları incelemek önemlidir.
Araç kiralama şirketleri, ceza sürecinde yalnızca aracın yasal sahibi sıfatıyla rol oynar. Ceza tebligatı şirkete geldiğinde, hangi tarihlerde hangi kiracının aracı kullandığını belirler ve sorumluluğu ilgili kişiye bildirir.
Genellikle bu bildirim süreci şu adımlarla işler:
Ceza, resmi kurum tarafından araca kayıtlı şirket adresine iletilir.
Şirket, araç kiralama sözleşmesini inceleyerek o tarihteki kullanıcıyı belirler.
Ceza bedeli kiracının kredi kartından tahsil edilir veya makbuz karşılığında kiracıya iletilir.
Kiracıya e-posta veya telefon yoluyla bilgilendirme yapılır.
Bazı firmalar, cezaların gecikme faiziyle büyümemesi için ödemeyi direkt kendileri yapar ve ardından bu tutarı kiracıya yansıtır. Böylece ceza süreci daha hızlı tamamlanır.
Kiralık araçlarda ceza tutarlarının kiracıya yansıtılmasında birkaç farklı yöntem kullanılır. En yaygın yöntem, kiralama sırasında alınan kredi kartı provizyonudur. Provizyon, aracın kullanım süresi boyunca olası masraflar için kartta bloke edilen tutardır. Ceza ortaya çıktığında, bu tutar üzerinden ödeme çekilir.
Bir diğer yöntem, kiracıya cezanın resmi makbuzuyla birlikte bilgilendirme yapmaktır. Kiracı, ödemeyi ya doğrudan şirkete ya da ilgili resmi kuruma gerçekleştirir.
Bazı durumlarda ise ceza, aracın iade edilmesinden haftalar sonra sisteme düşebilir. Bu durumda şirket, kiracıya ulaşarak cezanın tahsil edilmesini talep eder. Sözleşmelerde yer alan maddeler sayesinde, kiracı bu ödemeden kaçamaz; aksi halde yasal süreç başlatılabilir.
Türkiye'de araç kiralayan yabancı turistler, tıpkı yerli sürücüler gibi trafik cezalarına tabidir. Ceza işlemleri plaka üzerinden işlediği için cezalar önce kiralama şirketine ulaşır, ardından kiracıya yansıtılır. Ancak yabancı turistler için süreç daha hassastır.
Genellikle turistlerden araç kiralama sırasında kredi kartı provizyonu alınır. Bu provizyon, cezalar da dahil olmak üzere olası masraflar için güvence sağlar. Turistin ülkeden ayrılmış olması, cezayı ödemeyeceği anlamına gelmez; ceza doğrudan karttan tahsil edilir.
Ayrıca büyük kiralama şirketleri, turistlerle iletişim kurmak için çok dilli destek sunar. Böylece hem ceza bildirimi yapılır hem de ödeme süreci kolaylaştırılır. Yabancı sürücüler için en kritik nokta, ülkeden ayrıldıktan sonra bile cezaların sonradan tahsil edilebileceğini bilmek ve kurallara uymaktır.
Kiralık araçlarda ceza tahsilatında en çok kullanılan yöntem kredi kartı provizyonudur. Kiralama sırasında sürücünün kartından belirli bir tutar bloke edilir. Bu tutar, aracın iade edilmesinden sonra birkaç gün veya hafta boyunca geçerli kalır. Cezalar bu süre içinde sisteme düşerse provizyondan tahsil edilir.
Bazı durumlarda ceza, aracın tesliminden haftalar sonra da çıkabilir. Bu durumda kiralama şirketi, kiracının kart bilgilerini kullanarak ödemeyi gerçekleştirir veya kiracıya bilgilendirme yaparak cezayı doğrudan ödemesini ister.
Alternatif olarak, ceza ödemesi resmi kurumlar üzerinden de yapılabilir. Ancak çoğu firma, gecikme faizi oluşmaması için cezayı önce kendisi öder, ardından kiracıya yansıtır. Böylece süreç hızlı ve sorunsuz tamamlanır.
Her trafik cezası kesin ve değiştirilemez değildir. Yanlış park cezaları, hatalı kamera tespitleri veya yanlış plaka okumaları gibi durumlarda kiracının itiraz hakkı vardır.
Kiracı, ceza makbuzunu aldıktan sonra belirli bir süre içinde ilgili kuruma başvurarak itiraz edebilir. Türkiye'de bu başvurular sulh ceza hakimliklerine veya e-devlet üzerinden yapılabilir. Kiralama şirketi, sözleşme gereği sorumluluğu kiracıya aktarır, ancak itiraz sürecinde gerekli belgeleri sağlayarak destek olabilir.
Örneğin araç o tarihte farklı bir noktada bulunuyorsa GPS kayıtları veya kiralama sözleşmesi, kiracının lehine delil oluşturabilir. Bu nedenle ceza alındığında hemen ödemek yerine önce cezanın doğruluğunu kontrol etmek önemlidir.
Bazı sürücüler, kısa süreli kiralamalarda bile defalarca trafik ihlali yapabilir. Bu tür durumlar, kiralama şirketleri için risk faktörü oluşturur. Tekrarlayan ihlallerde firmalar, sözleşmeye ek yaptırımlar koyabilir.
Bunlar arasında:
Ek hizmet bedeli yansıtmak
Kiralama süresini erken sonlandırmak
Gelecek kiralama taleplerini reddetmek
Provizyon tutarını artırmak
Kurumsal ve büyük ölçekli firmalar, müşteri güvenliği ve marka prestiji için bu tür önlemleri sıkı şekilde uygular. Bu nedenle kiracının defalarca trafik ihlali yapması, gelecekteki kiralama şansını da olumsuz etkileyebilir.
Trafik cezası ödememek için en etkili yöntem, kurallara uygun ve dikkatli sürüş yapmaktır. Kiracılar şu noktalara dikkat ederek ceza riskini en aza indirebilir:
Hız sınırlarını takip edin, özellikle radar bölgelerinde dikkatli olun.
Park ederken resmi park alanlarını tercih edin, park yasağı olan bölgelere dikkat edin.
Kırmızı ışık ve şerit ihlallerinden kaçının.
Yabancı şehirlerde seyahat ederken navigasyon ve trafik işaretlerini dikkatle izleyin.
Araç kiralama sözleşmesini okuyarak provizyon ve ceza şartlarını önceden öğrenin.
Bu adımlar, sürücünün hem güvenliğini sağlar hem de beklenmedik masraflardan korunmasına yardımcı olur.
